محمد نوروزی ، خبرنگار بحرالعلوم نیوز ، 6 آبان 1401
مناسب سازی معابر شهری مطالبه‌ای ثابت و پایدار که همیشه در ردیف اول خواسته‌های معلولان مطرح می‌شود، رنج راه رفتن و حکایت مناسب سازی دقیق با آغاز حرکت از خانه و رفتن به اجتماع ارتباط مستقیم دارد و چه بسیار افراد توانخواهی که برای رهایی از وابستگی به دیگری ماندن در خانه را بر می‌گزینند.
به گزارش ایرنا، انتخابی که در واقع از سرناچاری است و هیچ گاه راه رو به ترقی و پیشرفت برای معلولان نبوده است، اما فقط کافیست یک روز را تصور کرد که برای انجام یک کار معمولی روزمره چه سختی ها و ناهمواری هایی را باید سپری کنند، نمونه اش همین جمله ساده یک معلول است که می گوید: من همواره موقع رد شدن از خیابان، منتظر می‌مانم تا کسی به کمک من بیاید چرا که به تنهایی نمی‌توانم از خیابان عبور کنم.
حس استقلال و وابسته نبودن به دیگری تمام آن چیزی است که با هر یک از معلولان که صحبت می شود خواهان آن هستند و البته خود به درستی تاکید می کنند اولین گام برای رسیدن به همین حس فاخر استقلال، مناسب سازی معابر و اماکن عمومی شهر است که به آنها کمک می کند از خانه به سمت اجتماع حرکت کنند.
در خانه ماندن و به عبارتی ناگزیر از ماندن در خانه به مرور افرادی را که دچار مشکلات جسمی و حرکتی هستند عصبی و کم حوصله می کند.
بانوی توانخواه بروجردی در این خصوص می گوید: مناسب بودن معابر شهری آنچنان اعتماد به نفسی به امثال او می دهد که با سختکوشی و اراده محکمی که از افراد همانند خود سراغ دارد آنها می توانند لحظه ای در خانه درنگ نکنند و دنبال کارهای اداری و روزمره خود را بگیرند.
وی می افزاید: افرادی با درجه معلولیتی در حد من، هنوز هم می توانیم راه برویم و از عهده کارهای خود برآییم اگر کوچه و خیابان های شهر مناسب تر بودند و ادارات و بوستان ها و اماکن عمومی با دقت و ظرافت بیشتری مناسب سازی می شدند و رنج راه رفتن و عبور ما را از وضعیت موجود مشاهده می کردند.
بانوی جوان نابینایی که تحصیلات دانشگاهی دارد در خصوص مطالبه نخستین توانخواهان که آن را مناسب سازی فیزیکی و فرهنگی شهر می داند، می گوید: توانمندسازی و عدم وابستگی معلولان به سایرین همواره خواسته ای نشات گرفته از حرمت و کرامت انسانی است که به او احساس مفید بودن می دهد و باید دانست که هیچ گاه نگرش احساسی و از روی ترحم نسبت به خواسته و مطالبات معلولان سازنده نبوده است.
وی افزود: درب بازشو، سرویس بهداشتی، رمپ (سطح شیبدار ) و آسانسور و سایر ابزار و اقدامات مناسب سازی معابر و اماکن حداقل‌هایی است که یک توانخواه باید از آنها بهره مند شود.
مرد جوانی که او نیز در اندام حرکتی دچار معلولیت خفیف است، می گوید: شهرداری ها جدیت لازم برای اجرای مناسب سازی را ندارند و با اینکه پایان کار را ملزم به رعایت استانداردهای لازم در مورد مناسب سازی کرده اند اما در عمل نظارت کافی اعمال نمی شود.
وی گفت: گذاشتن یک رمپ کنار پله ها در برخی ادارات و موسسات و بانک یک ضرورت است که نه فقط معلولان بلکه سالمندان نیز با وجود رمپ راحت تر خواهند بود که متاسفانه رعایت نمی شود، وقتی شرایط عبور و مرور برای معلولان سخت باشد در بسیاری مواقع از خانه بیرون نمی آیند که تداوم این وضعیت به انزوای آنها از اجتماع می انجامد.
هفت هزار مددجوی بهزیستی بروجرد و ضرورت مناسب سازی
بنا بر گفته رییس اداره بهزیستی بروجرد هم اکنون هفت هزار معلول با معلولیت‌های مختلف شامل جسمی، حرکتی، شنوایی، ضایعه نخاعی و از کارافتادگی تحت پوشش بهزیستی این شهرستان هستند که مناسب سازی یکی از مطالبات اولیه این قشر از جامعه است و باید رعایت شود.
با توجه به اینکه امروز علاوه بر معلولان، جانبازان و سالمندان و برخی بیماران با شرایط خاص در خصوص مناسب سازی با مشکل مواجه هستند، ضرورت این مسئله بیشتر می شود.
کرم رضا پیردایه افزود: شهرداری یکی از اعضای مهم ستاد مناسب سازی است که مناسب‌سازی اماکن عمومی، دولتی و غیردولتی، معابر عمومی، فضاهای عمومی و پارک‌ها و پیاده‌روها را دنبال می‌کند، شرط اولیه صدور پروانه ساختمان یا پایان کار تمامی اماکن عمومی دولتی و غیردولتی منوط به رعایت اصول مناسب‌سازی و دسترسی آسان برای جامعه هدف بهزیستی است.
وی بیان کرد: رعایت ضوابط و اصول مناسب‌سازی، مسئله ای است که باید به‌عنوان یک اولویت همیشه مورد توجه قرار گیرد.
بنا بر گفته معاون امور زیربنایی و ترافیک شهرداری بروجرد، تا پایان سال بخش عمده ای از پارک‌ها مناسب سازی می شود و همچنین طی سال‌های اخیر اقداماتی در سطح شهر در راستای مناسب‌سازی انجام شده است.
سیروس پاپی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: از ابتدای فعالیت کمیته مناسب‌سازی تاکنون به نهادها و دستگاه‌های مختلف در خصوص مناسب‌سازی اخطارهایی داده شده است، ساماندهی و مناسب‌سازی فضاهای عمومی شهر و روستا با توجه به نیازهای معلولان و کم‌توان‌های حرکتی، یکی از ضروریات هر جامعه است که علاوه بر معلولان، جانبازان و سالمندان نیازمندان مناسب‌سازی فضای شهری هستند.
وی گفت: در سال ۱۴۰۱ مناسب سازی کلیه پارک‌های به‌صورت ویژه در دستور کار قرار دارد و در این حوزه ۴۰ میلیارد تومان هزینه خواهد شد، تاکنون پنج هزار و ۵۳۰ متر کفپوش در سطح شهر اجرا شده است.
بیش از یک هزار نابینا تحت پوشش بهزستی بروجرد هستند
بنا بر گفته رییس انجمن نابینایان و کم بینایان موج سپید زاگرس بروجرد هم اکنون یک هزار و ۳۶ کم بینا و نابینا تحت پوشش بهزیستی بروجرد هستند، که باید مطالبات و خواسته و نیازهای آنها مورد توجه قرار گیرد تا با استقلال و بدون وابستگی به خانواده یا سایرین به جامعه وارد شوند.
منصوره کریمی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با تاکید بر اینکه مناسب سازی یکی از اولویت های نابینایان در بروجرد است، اظهار داشت: با وجود برگزاری جلسات متعدد از سوی مراجع مرتبط با مناسب سازی اما همچنان مهمترین مطالبه آنها مناسب سازی فضاهای عمومی و فیزیکی شهر است تا نابینایان بدون کمک و وابسته بودن به دیگری بتوانند امورات شخصی و روزمره خود را انجام دهند.
وی افزود: فراتر از مناسب سازی اماکن عمومی و ادارات در شهر که باید مورد توجه و رسیدگی قرار گیرد موضوع مناسب سازی فضای مجازی و فضای فرهنگی هم مورد توجه قرار گیرد زیرا اکنون بسیاری از سایت های مورد نیاز از جمله سازمان سنجش و اتوماسیون های اداری برای نابینایان قابل دسترسی نیست.
کریمی اضافه کرد: در بخش مناسب سازی فرهنگی نیز باید آموزش های مرتبط و کاربردی در جامعه ارائه شود تا عموم مردم بدانند در اولین گام چگونه باید با یک فرد نابینا رفتار کنند و چگونه می توانند به یک فرد نابینا کمک کنند.
رییس انجمن نابینایان و کم بینایان بروجرد بیان کرد: مناسب سازی در حوزه های مختلف شهری، فضای مجازی و فرهنگی همچنان مهمترین مطالبه و اولویت نابینایان است تا ورود آسان تری به جامعه داشته باشند، در برنامه ریزی های شهری و اصول مناسب سازی باید به رفع مشکلات همه معلولان اهتمام ورزیده شود.
مناسب سازی و همبستگی با حقوق شهروندی
فضاهای شهری از آنجا که بستر زندگی و فعالیت شهروندان است بیشترین ارتباط را با آنها و محیط زندگی‌شان برقرار می‌کند و با توجه به تنوع ویژگی‌ها، گروه‌های سنی، جنسی و اجتماعی باید محیطی امن، سالم و جذاب باشد و به نیازهای مختلف همه گروه‌های اجتماع پاسخی شایسته دهد که این نیاز به خصوص در مورد توانخواهان اهمیت بیشتری دارد.
پژوهشگر اجتماعی می گوید: انسان به‌عنوان موجودی اجتماعی همواره در اندیشه ارتباط گرفتن با فضای پیرامون خود است، برقراری ارتباط و انجام فعالیت‌های انسانی از رهگذر حضور در محیط و دسترسی به فضاهای پیرامون میسر می‌شود.
سلمان احمدوند افزود: بخشی از زندگی روزمره شهروندان در محیط‌های شهری سپری می‌شود؛ از این رو لازم است که این فضاها به لحاظ امکانات کمی و کیفی پذیرای گروه‌های متنوع اجتماعی در زمان‌های مختلف باشد، نادیده گرفتن نیازهای اصلی و اساسی انسان‌ها، بی‌اعتنایی به احساسات و رفتارهای آنها در زندگی روزمره، در نظر نگرفتن شرایط جسمانی و روانی در کنار ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی شهروندان مختلف و بسیاری از مسائل اساسی دیگر در طراحی فضاهای شهری به ایجاد فضاهایی ناامن و آسیب‌پذیر می انجامد.
این پژوهشگر اجتماعی گفت: توانخواهان، با وجود قوانین بـرخورداری از حقوق برابر شهروندی، در عمل و با توجه به طراحی‌ها و ساخت و سازهای غیراصولی فاقد استانداردهای حداقلی، از دسترسی آسان به اماکن و امکانات عمومی شهر، آشکارا محروم‌اند، در تمام کشورهای جهان، توانخواهان جسمی و حرکتی، کسر بزرگی از جمعیت را تشکیل می‌دهند، واضح است که آنان نیز می‌بایست همچون دیگر شهروندان، برای رفع نیازهای خود در شهر حضور داشته باشند و حق حیات اجتماعی از آنها سلب نشود.
احمدوند افزود: این در حالی است که گاه مناسب نبودن فضای شهری و غیراستاندارد بودن زیرساخت‌های آن، حق مشارکت فعالانه و زندگی معمولی در شهر را از ایـن گـروه وسیع اجتماعی سلب می کند و آنان را از افرادی توانمند و برخوردار از ظرفیت‌های فکری و احساسی سرشار، به افرادی مـنـزوی و محروم از حقوق پایه شهروندی تبدیل می‌کند؛ بدین ترتیب مناسب‌سازی معابر و ارتقای کیفیت دسترسی‌ها که ذیل مفهوم بهسازی مبلمان شهری توضیح داده می‌شود، در صدر همه خدماتی است که باید به این گروه از شهروندان ارائه داده شود، چرا که شهر سالم شهری است که تمامی شهروندان بتوانند از خدمات آن بهره‌مند شوند.
به گفته وی مدیران شهری باید با تامین مبلمان و طراحی استاندارد، بیشترین خدمات خود را به اقشار آسیب‌پذیر به‌خصوص توانخواهان ارائه دهند تا این گروه مهم اجتماعی، از عرصه عمومی حذف نشوند؛ چه آنکه مناسب‌سازی فضای شهر، افزون بر اینکه مسیر دستیابی همه شهروندان به فرصت‌های برابر برای پویایی و تحرک در سطح شهر و دسترسی به تمامی فضاهای شهری است، از لوازم اصلی رشد و توسعه جامعه به شمار می‌رود.
این جامعه شناس یادآور شد: در مواد ۲ و پنج منشور حقوق شهروندی از حق قانونی توانخواهان در برخورداری از امکانات درمانی و توانبخشی برای بهبودی یا توانمند شـدن در جهت زندگی مستقل و مشارکت در جنبه‌های زندگی سخن رفته است، در ماده دوم آمده است: «شهروندان از حق زندگی شایسته و لـوازم آن همچون آب بهداشتی، غذای مناسب، ارتـقـای سـلامـت، بهداشت محیط، درمـــان مناسب، دسترسی به دارو، تجهیزات، کالاها و خدمات پزشکی، درمانی و بهداشتی منطبق بـا معیارهای دانــش روز و اسـتـانـداردهـای ملی، شرایط محیط زیستی سالم و مطلوب بـرای ادامــه زندگی برخوردارند.
آنچه که همواره در بحث مناسب‌سازی مطرح می شود این است که معلولیت یک تهدید بالقوه است، تصادف، سقوط از ارتفاع و حوادث کار همیشه وجود دارد و سالمندان، کودکان و بانوان در مقاطعی کم‌توان می‌شوند، بر این اساس امر مناسب‌سازی باید به یک فرهنگ عمومی تبدیل شود و نظارت مستقیم مهندسان ناظر این حساسیت را ایجاد می کند تا ضوابط مناسب‌سازی رعایت شود.
