گزارشگر مجیدرضا نوروزی ، خبرنگار بحرالعلوم نیوز ، 03 مرداد 1401
دوران سالمندی و همزمانی آن با کاهش فعالیت‌های اجتماعی به موازات تنگناهای معیشتی و اقتصادی، بیم انزوا شیوع اختلالات روانی را در سالمندان بیشتر می‌کند و همین مسئله، ضرورت نقش حمایتی و مددکاری اجتماعی، بهزیستی را بیشتر کرده است.
با توجه به اینکه، مشکلات معیشتی و تنگناهای اقتصادی که زندگی همگان را تحت تاثیر گذاشته است بر قشر سالمند می تواند فشار بیشتری را وارد کند کارشناسان حوزه اجتماعی بر این باورند که؛ به تناسب جمعیت سالمندی برنامه های اجتماعی که جوابگوی نیاز سالمندان باشد باید فراهم شود و نهادهای حمایتی و مراکز آموزشی و رفاهی تحت نظارت بهزیستی هم در واقع باید تلاشی در راستای فراهم ساختن زیرساخت هایی که پاسخ گوی نیازهای افراد در دوران سالمندی باشد، را انجام دهند.
بهزیستی سازمانی فرهنگی، اجتماعی و امدادی است که به منظور صیانت از حقوق افراد آسیب پذیر، تحکیم خانواده و امنیت اجتماع با حفظ ارزش های انسانی، مجموعه خدماتی را ارائه می‌دهد که علاوه بر نگاه پیشگیرانه، آموزشی، آگاه سازی، درمان و توانمندسازی را هم در سرلوحه خدمات خود دارد، یکی از شاخص های مهم بهزیستی رسیدگی به امور سالمندان جامعه است.
رسالتی که این روزها انجام آن با دشواری و سختی های فراوان مواجه است، مشکلات و شرایط اقتصادی، تغییر سبک زندگی، ایفای ناسالم نقش خانواده در حمایت از سالمندان و زندگی انفرادی از جمله دلایل دشواری خدمات به سالمندان در عصر حاضر است.
درنگی بر نگاه نگران سالمندان
این روزها چه در سرتقاطع‌ها پشت چراغ قرمزهای شهر، ورودی رستوران ها، داروخانه ها و گاه در راهروهای فروشگاه های زنجیره ای سالمندانی با نگاه‌هایی مردد و احیانا مضطرب به چشم می خورد که گاه بدون کلام و گاه آنجا که می دانند چشم ها به شمارش معکوس چراغ های قرمز دوخته شده است و کسی مجال تماشای نگاه مردد انها را ندارد به زبان می آیند و خواهان کمک و مساعدتی هستند.
افرادی که پیش تر در حصار چهار دیواری خانه هایشان دست شان به دهانشان می رسید و رنج تامین معیشت روزانه را دست کم به این شدت نداشتند و تنهایی خود را به هر روی می گذراندند، اکنون اما به خصوص آنهایی که به دور از فرزندان و تنها زندگی می کنند روزگار سخت تری را می‌گذرانند.
مروری بر وضعیت آماری جامعه سالمندان می‌تواند تلنگری بر ضرورت توجه به این قشر از جامعه باشد؛ بنا بر اعلام دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور تنها در عرض ۲۳ سال، یعنی از سال ۱۳۹۸ تا سال ۱۴۲۰ جمعیت سالمندی ایران از ۱۰ درصد به ۲۰ درصد می رسد و استمرار این رشد، باعث عبور جمعیت سالمندان ایران از یک سوم جمعیت کشور (یعنی ۳۳ درصد) در حدود سال ۱۴۳۵ خواهد شد.
در شهرستان بروجرد نیز براساس آخرین سرشماری از جمعیت ۳۲۶ هزار و ۴۵۲ نفری شهرستان بروجرد تعداد ۴۱ هزار و ۸۹۹ نفر جمعیت معادل ۱۲/۸ درصد بالای ۶۰ سال هستند که بنا بر تعریف سازمان بهداشت جهانی آن جمعیت پیر محسوب می شوند.
امروزه با وجود پیشرفت علم بهداشت و گسترش آن، هر ساله بر شمار سالمندان جهان افزوده می‌شود؛ از این رو، توجه به افزایش شاخص های کیفی زندگی سالمندان امری لازم و ضروری است، کارشناسان فعال در حوزه اجتماعی معتقدند با حمایت های معنوی از سالمندان و ارائه فعالیت های مبتنی بر سرگرمی و آموزشی و تقویت روحیه خوش بینی دراین قشر می توان به ارتقای کیفیت زندگی آنها کمک کرد.
با یادآوری اینکه هر گونه بی توجهی به نیازهای ضروری سالمندان می تواند سالمند آزاری تلقی شود می توان با نگاه دقیق تری بر این آسیب متمرکز شد که چگونه می تواند منجر به کاهش رضایتمندی سالمندان از کیفیت زندگی شود.
مسوول امور اجتماعی بهزیستی بروجرد از جمله موارد تماس با اورژانس اجتماعی در این شهرستان بعد از کودک آزاری و همسر آزاری، سالمند آزاری است که توسط کارشناسان و مشاوران بخش اورژانس اجتماعی بهزیستی مورد مداخله و رسیدگی قرار می گیرد.
از جمله اقدامات حمایتی بهزیستی در مورد سالمندان این است که در مورد سالمندانی که در سرای سالمندان به سر می برند بخشی از هزینه های نگهداری را پرداخت می کند بنا بر گفته کرم رضا پیردایه رییس بهزیستی بروجرد در این شهرستان حدود ۳۰ سالمند زن در سرای سالمندان زیر نظر بهزیستی هستند، اما فعالیت موثر بهزیستی در این مسیر در شهرستان بروجرد راه اندازی موسسه سالمندان حکمت سینا است که در واقع با هدف ارتقای کیفیت زندگی سالمندان و ایجاد حال خوب در آنها فعالیت های مرتبطی را انجام می دهد.
مدیر موسسه فرزانگان حکمت سینا بروجرد گفت: این موسسه زیر نظر بهزیستی بروجرد از سال ۱۳۹۶ فعالیت خود را آغاز کرده است و اکنون تعداد ۲ هزار سالمند در شهرستان بروجرد را تحت پوشش برنامه های مختلفی اعم از آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و سلامت قرار داده است.
مریم بهرامی با بیان اینکه آموزش محور فعالیت این موسسه است، اظهار داشت: فعالیت های این موسسه در بخش های مختلف آموزشی، اجتماعی، ورزش، سلامت و تغذیه برای سالمندان دنبال می شود.
وی افزود: ورود به دوران سالمندی نیازمند فراهم کردن بسترهایی است تا سالمندان با کسب مهارت های لازم و سبک زندگی متناسب با این دوره همراه با سلامت روحی و جسمی کمترین مشکلات را برای اطرافیان و نظام اجتماعی داشته باشند.
غفلت از سالمندان و بیم تزلزل خانواده
توجه به ابعاد مختلف زندگی سالمندان در زمینه های معیشتی، اجتماعی، سلامت، تغذیه، مشاوره و آموزش از جمله موارد ضروری و مورد نیاز دوران سالمندی است، کارشناسان حوزه اجتماعی بر این باورند که غفلت از سالمندان نیازمند و بی توجهی به نیازهای اساسی زندگی آنان آسیب های جدی بر نظام خانواده ایرانی وارد می کند.
پژوهشگر حوزه اجتماعی می گوید: ضعف جسمانی، بیماری، مرگ خویشاوندان، جدایی از فرزندان و خانواده، از دست دادن نقش تصمیم گیری در خانواده و جامعه، حضور کمرنگ در اجتماعات و کاهش درآمد از جمله مهمترین مشکلاتی است که سالمندان با آن مواجه هستند.
مهین نصرالهی با بیان اینکه هر گونه بی توجهی به این موارد می تواند مصداقی از سالمند آزاری باشد، گفت: جلوه های سالمند آزاری در خرده فرهنگ ها و قومیت های مختلف متفاوت است و با توجه به شدت آن می تواند در هر جامعه از سوی کارشناسان مرتبط مطرح و مورد توجه قرار گیرد.
وی افزود: هرگونه اقدام تنبیه فیزیکی، آزار روحی و روانی، فشار مالی و اقتصادی، غفلت، سوء رفتار پزشکی و رها سازی می‌تواند از دیگر موارد بارز سالمند آزاری باشد.
وی بیان کرد: دگرگونی های ایجاد شده در نهاد خانواده طی دهه های گذشته مانند تبدیل خانواده های گسترده به خانواده هسته ای شده است و از سوی دیگر با افزایش تنگناهای اقتصادی و معیشتی توجه به نیازهای سالمندان کاهش یافته است.
کارشناس مسائل اجتماعی با اشاره به ناکافی بودن زیر ساخت های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی اضافه کرد: حفظ حرمت سالمندان چه در معنای اخلاقی و چه در طراحی فضاهای معماری بصورت ایجاد خانه ای به معنای واقعی که از لحاظ روانی و اجتماعی مامن سالمندان باشد، ضروری است.
نصرالهی ادامه داد: ایجاد شرایط برقراری روابط اجتماعی برای سالمندان در گرو طراحی محیطی امن برای آنان و ایجاد شرایط رفاهی، تفریحی و خلق محیطی پر شور در راستای شناخت نیازها و خواسته های آنها است که قرار گرفتن در این مسیر به پویای و نشاط این قشر می انجامد در عین حال اقدامات فرهنگی و آموزشی در جهت تغییر ذهنیت بدبینانه سالمندان و سایر افراد جامعه نسبت به مراکز سالمندی و دهکده های مخصوص سالمندان نیز آغازی برای حل مشکلات متعدد دوران سالمندی است.(منبع: ایرنا)
