مجیدرضا نوروزی ، مدیرمسئول و خبرنگار بحرالعلوم نیوز ، 22 شهریور 1401
مدتی از افتتاح کتابخانه روستایی در بروجرد می‌گذرد، اشتیاق کودکان را در همان روزهای نخست آغاز به کار این کتابخانه می‌توان به‌روشنی مشاهده کرد و به تماشای پدران و مادرانی نشست که در میان قفسه‌ها از کتاب‌های دلخواه خود سراغ می‌گیرند.
به گزارش ایرنا، فعالیت اصلی ساکنان روستای ۷۰۰ نفری دینارآباد بروجرد کشاورزی و دامپروری است، با اینکه گشایش کتابخانه با فصل کار اهالی روستا همزمان شده است، اما از اشتیاق آنها برای رفتن به این مکان فرهنگی کاسته نشده است.
ساکنان روستا دینارآباد که فاصله نسبتا طولانی با شهر دارد داشتن امکانی جدید به نام کتابخانه را اتفاقی خوشایند می‌دانند و خاطرنشان می‌کنند، که تاکنون در روستا شاهد برگزاری آیین‌های افتتاح مسجد و مدرسه بوده‌اند، اما راه‌اندازی کتابخانه رویدادی بی‌سابقه و مهم است.
کودکان را اشتیاقی در برگرفته و مدت‌هاست انتظار این روز را کشیده اند، همان کودکان پرتکاپویی که پیش‌تر مسجد، کانونی برای جمع‌های کتابخوانی و قصه خوانی آنها بود اکنون خرسند از این هستند که قرار است روستایشان صاحب کتابخانه شود.
کودکان از روز افتتاحیه کتابخانه در روستایشان می‌گویند پیداست که از روزی ماندگار سخن می‌گویند که در خاطرات کودکی‌شان نقش بسته است، به رسم معمول افتتاحیه‌ها، مسوولان می‌آیند تا روبان را قیچی کنند.
مسوولان که می‌رسند دختربچه‌ای عاری از هرگونه تکلف و تشریفات، که عرف خوشامدگویی‌های از پیش طراحی‌شده و تمرین‌شده است، صمیمی و صادقانه ضمن خوشامدگویی می‌گوید ما بچه‌ها خیلی خوشحالیم که کتابخانه به روستای ما آمده است!
کودکان این روزها ساعات بسیاری از شبانه روز را در کتابخانه سپری می‌کنند و علاوه بر شرکت در کلاس‌هایی که برای آنها تدارک دیده شده خوشحال هستند که می‌توانند هر کتاب قصه و داستانی را که دوست دارند به امانت بگیرند و چند روزی در مصاحبت کتاب، وقت خود را خوش کنند، خواسته‌ای که برای کودکان در جاهایی که برخورداری بیشتری دارند چندان هم خاص نیست، ولی بچه‌های روستای دینارآباد قدر این فرصت را خوب می‌دانند که این گونه مشتاق ورق زدن کتاب هستند و حس دلنشین تملک کتاب چند روزی حال و هوای آنها را عوض می‌کند.
بانوی جوانی که برای امانت گرفتن کتاب به کتابخانه آمده است، می‌گوید: فصل کشاورزی است و علاوه بر کارهای خانه در مزرعه نیز به همسرش کمک می‌کند، اما امروز کتاب دستپخت و سفره‌آرایی را به امانت گرفته و از مسوول کتابخانه مشاوره می‌گیرد تا کتاب‌هایی در زمینه تربیت کودک و مشاوره خانواده به او معرفی کند.
کمی دورتر از کتابخانه روستایی برای مرد جوانی که خودْ اکنون ویراستار و نویسنده است یادآور خاطرات کودکی‌اش از کتابخانه روستایشان است، خاطره ای که در آن کتابخانه عمومی روستا را چشمه‌ای در کویر می‌نامد و می‌گوید: در صبح پرهیاهوی یکی از روزهای تابستان سال ۱۳۷۶ وقتی که هیاتی از شهر به روستا آمده بودند تا از ساختمان کتابخانه رونمایی کنند، من و همبازی‌هایم به غریزه کنجکاوی کودکانه با آنها همراه شدیم، بوی اسپند با بانگ صلوات در آمیخته بود، روحانی کهنسالی قیچی در دست روبان صورتی رنگ را با خونسردی تمام پاره کرد و شادی همنشینی با کتاب را به من هدیه داد.
او می‌گوید: از نگاه من، دفتر زندگی روستا که سرزمین مادری و خانه پدری‌ام بود، آن روز ورقی آشکار خورد؛ چرا که قلب فرهنگ در آن مکان مبارک تپیدن را آغاز کرد، مکانی مسکونی که اگرچه مناسب یک کتابخانه نبود، اما به باشکوهترین خانه روستا تبدیل شد؛ با کتاب‌ها و قفسه‌هایی اندک و مراجعانی که به‌خصوص در سال‌های نخست گشایش کتابخانه هر روز بر شمار آنها افزوده می‌شد.
ساختمان آجری کوچک از آن روز پاتوق من شد؛ رفت و آمد شوق‌انگیز و درازآهنگ که مهاجرت به آن پایان داد، کتابخانه کوچک روستا امروز و در ۲۵ سالگی جوانی برومند است که به همت بلند کتابداری کتابخوان و حضور دوستاران اندک شمارِ یار مهربان، به حیات پربار خود ادامه می‌دهد.
مسوول اولین کتابخانه روستایی دینارآباد بروجرد از استقبال خوب اهالی روستا از کتابخانه می‌گوید: بیشتر اعضای کتابخانه از گروه سنی کودکان و نوجوانان هستند و استقبال پرشوری از کتابخانه داشته‌اند، عضوگیری همچنان ادامه دارد، والدین این کودکان و نوجوانان نیز به خاطر اینکه در روستا یک پایگاه فرهنگی با گنجینه‌ای از کتاب‌های متنوع افتتاح شده بسیار خوشحال هستند و همراه فرزندانشان به کتابخانه می‌روند.
به گفته سعیده هراتی فرایند عضوگیری و امانت دادن کتاب علاوه بر مراجعه حضوری به کتابخانه، در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی (اینستاگرام، بله و ایتا) در جریان است.
وی با اشاره به فاصله روستای دینار آباد تا شهر بروجرد می‌گوید: حدود ۱.۵ ساعت با شهر فاصله داریم و تهیه کتاب برای علاقه‌مندان زمان‌بر و هزینه‌بر است، افتتاح کتابخانه روستا فرصتی برای دسترسی اهالی به کتاب و اختصاص بخشی از وقت خود به مطالعه کتاب است.
مسوول کتابخانه روستایی دینارآباد بروجرد می‌گوید: در حال حاضر کلاس‌های آموزش قرآن کریم، زبان انگلیسی، جمع‌خوانی، نقاشی، بلندخوانی و قصه‌گویی برای کودکان دایر شده است و در کنار آن برای بانوان هم کلاس‌های آشپزی، حجاب و عفاف و تعلیم و تربیت فرزند برگزار می شود.
وی گفت: کودکان بیشتر کتاب‌های درسی و قصه و داستان و بانوان بیشتر کتاب‌های آشپزی، شیرینی‌پزی، رمان و مجله خانواده و تربیت کودک و مردان نیز کتاب‌های تاریخی و رمان را امانت می‌گیرند.
بنا بر گفته مدیر کتابخانه های عمومی بروجرد، کتابخانه شهید ساکی روستای دینارآباد بروجرد حدود سه هزار جلد کتاب دارد و حدود یک میلیارد تومان برای ساخت این مجموعه فرهنگی هزینه شده است، حدود ۲۰ روستا در دشت سیلاخور به کتابخانه دینارآباد دسترسی دارند و راه اندازی این مکان فرهنگی تمام این جمعیت روستایی را پوشش می دهد.
داوود پهلوان با بیان اینکه کتابخانه شهید ساکی روستای دیناراباد بروجرد اولین کتابخانه روستایی در این شهرستان است، بیان کرد: ساکنان روستاهای شهرستان بروجرد برای استفاده از کتابخانه‌های شهر مسافت مختلفی را طی می‌کنند بنابراین راه اندازی این نهادها یکی از ضرورت‌های حوزه کتاب و کتابخوانی است.
"سیلاخور" دشتی پر روستا و پرجمعیت است که افرادی از این روستاها مجبور هستند برای دسترسی به کتابخانه های سطح شهر مسافت بسیاری را طی کنند.
تاسیس کتابخانه‌ها راهی به سوی بالندگی فرهنگ جامعه
گرچه امروز در کنار دیگر وسایل ارتباطی نظیر شبکه‌های اجتماعی و تکنولوژی‌های جدید کتاب جذابیت گذشته را ندراد، اما همچنان اهمیت و ارزش خود را به‌عنوان یکی از ستون‌های علم و فرهنگ حفظ کرده است، بنابراین کتابخانه امروز در کنار فایده ای که دارند نوعی میراث دار فرهنگی هستند، ولی سوال اصلی که باید مطرح کرد اینکه کتاب و کتابخوانی چقدر می‌تواند در دنیای امروز نقش مهمی ایفا کند و آیا در میان رقبای بزرگی مانند اینترنت و ماهواره و تکنولوژی های جدید ارتباطی مانند گوشی های هوشمند و کامپیوترها، کدام نقش ها را همچنان به کتاب ها می توان داد.
تاسیس کتابخانه‌های روستایی را در این شرایط باید به فال نیک گرفت؛ چرا که هنوز در بسیاری از مناطق کشور به‌ویژه مناطق روستایی کشور به دلیل مشکلات اقتصادی، امکان دسترسی به کتاب وجود ندارد؛ از این رو گشایش کتابخانه‌های عمومی روستایی گامی بلند در جهت عدالت اجتماعی و ارتقای سطح فرهنگ از رهگذر ترویج سنت تاریخی و تمدن‌ساز کتابخوانی است.
جامعه‌شناس و پژوهشگر اجتماعی، در خصوص اهمیت راه‌اندازی کتابخانه‌های روستایی می‌گوید: کتاب بی‌شک، گرانبهاترین میوه درخت فرهنگ است و نقش آن در بالندگی حیات معنوی جوامع بشری، انکارناپذیر نقشی بی‌بدیل که اهمیت آن در دنیای امروز از هر زمان دیگری بیشتر شده است؛ چندان که سرانه کتابخوانی به یکی از شاخص‌های توسعه انسانی تبدیل شده است.
سلمان احمدوند افزود: کتاب، این درخشان‌ترین اختراع بشر که حتی با ظهور نسخه‌های الکترونیک موسوم به Ebook همچنان دلرباست؛ اگرچه از رونق بازارش کاسته شده و خود این، شاهدی است برای ضرورت عاجل سیاستگذاری فرهنگی و پروردن کتابخوانان تازه‌نفس که فرزندان فناوری‌های دوران جدیدند، در عین حمایت و دلجویی از مخاطبان مشتاق کتاب‌های محبوب کاغذی که بهترین مجال دیدار با آنها، رفتن به کتابخانه‌های عمومی است.
این جامعه شناس بیان کرد: روشن است که هرگاه عزم سیاست تاسیس کتابخانه ها، آمفی‌تئاترها، سینماها، فرهنگسراها، انجمن‌های فرهنگی و هنری و ادبی از کارزار توسعه پاساژها، پارکینگ‌ها، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و آسمان خراش ها پیشی بگیرد، می‌توان به تجلی و تبلور ایران فرهنگی امید بست.
این پژوهشگر اجتماعی می گوید: کتاب باید نه در نامه‌ها و بخشنامه‌ها که به‌حقیقت و با تامین امکان‌های اقتصادی آن، در قلب نیازهای خانواده ایرانی بنشیند، هر ایرانی می‌باید رنج خوانش کتاب را بر خود هموار کند، مطالعه جدی و پیوسته کتاب را چندان تاب بیاورد که در جان او ریشه بزند و علاقه‌اش را به دیگر حامل‌های لذت در زندگی امروز، از قبیل ماهواره، گوشی‌های همراه که دزدان آرامش و جادوگران عصر فناوری‌اند و وبگردی‌های بیهوده در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی کمرنگ وکمرنگ‌تر کند.
برخی مردم کتابخانه‌ها را به‌عنوان مکان‌های خفه‌کننده کتاب‌های قدیمی و یا کم ارزش و یا کتابداران کم حوصله‌ای تصور می‌کنند که هر صدای کوچکی را خاموش می‌کنند، ولی واقعیت این است که کتابخانه‌ها در سال‌های اخیر دستخوش تحولات زیادی شده‌اند و به منظور همگام شدن با زمان، بسیاری از کتابخانه ها سیاست‌ها و انتظارات خود را چنان تغییر داده‌اند که با انتظارات جامعه نیز همسو باشد و تا حد امکان به آنها پاسخی شایسته دهند.
یکی از راهکارهای ایجاد تصویر خوب از کتابخانه ها، ایجاد ارتباط بین نهادهای فرهنگی موثر در این زمینه مانند آموزش و پرورش و جهادسازندگی و بهداشت و کانون پرورش فکری در روستاها جهت ارجاع مراجعان و مخاطبان خود به کتابخانه ها برای انجام برنامه های فرهنگی است، حتی ضرروت دارد به نوعی تجمیع کارهای فرهنگی روستا در کتابخانه نیز صورت گیرد.
کتابخانه‌ها می‌توانند در راستای تاب‌آوری و شادی‌بخشی به گروه‌های مختلف اجتماعی به خصوص گروه‌های مانند توانخواهان و سالمندان و حتی زنان در جوامع محروم نقش بسیار موثری ایفا کنند، زیرا این گروه‌ها به‌خصوص در روستاها و مناطق کم‌برخوردار یا نابرخوردار امکان دسترسی محدودی به منابع آموزشی و فرهنگی دارند.
