گزارشگر مجیدرضا نوروزی، خبرنگار پایگاه خبری بحرالعلوم نیوز/ 1 اردیبهشت1401
رشد اقتصادی براساس نظریه‌های جدید دانش بخش اصلی و کلیدی نظام اقتصادی محسوب می‌شود و با توجه به اینکه اقتصاد دنیا اکنون بر اقتصادی دانش‌بنیان متکی است، چاره‌ای جز ایجاد تحولات اساسی در راستای دانش‌بنیان‌شدن اقتصاد کشور نیست.
در راستای تحقق دانش‌بنیان شدن اقتصاد کشور شکل جدیدی از تشکیلاتی که مبتنی بر علم و فناوری بوده، اکنون تبدیل به عاملی حیاتی برای توسعه اقتصادی هر کشوری شده‌است، زیرا ارزش‌افزوده‌ای که در حوزه‌های مختلف اقتصادی به‌وسیله دانش‌بنیان‌ها ایجاد می‌شود همان کاتالیزور مورد نیازی است که اقتصاد کشور را با سرعت بیشتری به جلو می‌برد.
هدف مقام معظم رهبری در تعیین شعار سال جهت‌دهی به حرکت مسئولان و مردم و از بین‌بردن کم‌کاری‌های سالهای گذشته و تداوم توفیقات انجام‌گرفته بوده‌است.
مهم‌ترین ویژگی تولید دانش‌بنیان، بومی‌سازی تولید متناسب با مسائل جامعه و جداشدن از فرهنگ اقتصاد نفتی و حفظ و جذب سرمایه‌های انسانی کشور است.
تولید دانش‌بنیان راهکار عبور از بحران‌های اقتصادی
عضو هیئت مدیره کنفدراسیون صنعت ایران اظهار داشت: مقام معظم رهبری چندین سال متوالی است که بر کلیدواژه تولید در شعارهای سال تأکید می‌کنند و راهکار اصلی عبور از بحران‌های اقتصادی کشور را طی امسال تمرکز بر تولید دانش‌بنیان عنوان کرده‌اند.
مهدی کریمی تفرشی با بیان اینکه اگر بخواهیم نگاهی منصفانه به کارنامه اقتصادی کشور در سالهای گذشته بیندازیم باید دید که چقدر در زمینه تولید آن هم از نوع دانش‌بنیان موفق عمل کرده‌ایم، افزود: باید سالهای گذشته را مرور کنیم که چقدر به‌درد تولیدکننده و چالش‌های تولید با وجود هجمه موانع، عمیقاً پرداخته شده‌است و چه موانعی را از پیش پای تولیدکننده برداشته‌ایم؟
تفرشی با بیان اینکه جهش در تولید ارزش‌افزوده می‌آفریند، عنوان کرد: جهش در تولید عزت و اقتدار ملی ایجاد می‌کند، خودکفایی و استقلال را بالا می‌برد و توانمندی اقتصادی افزایش قدرت چانه‌زنی در سطح بین‌الملل را برای کشور به ارمغان می‌آورد.
وی با بیان اینکه اگر تمام قوای کشور را بر توسعه تولید ملی متمرکز کنیم جای تردید نیست که برگ برنده در اختیار ماست، بیان کرد: نمی‌توانیم از گسترش تولید بگوییم در حالی که هنوز مشکلات عدیده تولیدکنندگان به قوت خود باقی است.
عضو هیئت مدیره کنفدراسیون صنعت ایران گفت: امروز تأمین نقدینگی یکی از مشکلات مهم واحدهای تولیدی به‌شمار می‌آید و بخش زیادی از تولیدکنندگان نمی‌توانند این نیاز را از محل فروش محصول در بازار یا از طریق سیستم بانکی در زمان مقرر و با رقم مدنظر تأمین کنند.
بدهی واحدهای تولید مانعی پیش پای رونق تولید
نائب رئیس هیئت مدیره انجمن علوم و فناوری غلات ایران عنوان کرد: عدم تأمین نقدینگی عاملی شده‌است تا امکان فعالیت برای واحدهای تولیدی سخت شود و حجم تولید هر روز کاهش یافته و در نهایت تولیدکننده مجبور به تعطیلی واحد شود.
وی با بیان اینکه بدهی‌های معوق واحدهای تولیدی به سیستم بانکی را باید یکی از دلایل اصلی عدم رونق تولید در کشور عنوان کرد، افزود: تولیدکننده با تشدید مشکلات امکان بازپرداخت بدهی‌های بانکی را نداشته و هر روز این بدهی‌ها به‌صورت تصاعدی افزایش پیدا می‌کند تا جایی که این افزایش بدهی‌ها خود مانعی شده‌است تا تسهیلات جدیدی در اختیار تولیدکننده قرار نگیرد.
کریمی تفرشی با تأکید بر اینکه چرخه معیوب اخذ مالیات بر ارزش‌افزوده عاملی شده تا پرداخت مالیات برای تولیدکننده‌ای که هر روز با کاهش تولید و رکود فروش در بازار روبه‌روست به‌صرفه نباشد، تأکید کرد: هر چند قوانین و مقررات ضدونقیض در کشور خود مانعی برای رونق تولید شده‌است و باید ضمن اصلاح قوانین با محوریت حمایت از تولید، زمان و هزینه صدور مجوزها را به حداقل رساند و در عین حال افزایش قابل توجه قیمت مواد اولیه داخلی و خارجی را باید یکی از سدهای جدی رونق تولید در کشور دانست.
وی بیان کرد: تغییر مدام نرخ ارز و سایه سنگین آن بر اقتصاد کشور نیز باید مدیریت شود، زیرا امروز تولیدکننده نمی‌داند آیا کالایی را که امروز فروخته است فردا هم می‌تواند تولید کند یا خیر؟
کوچ نخبگان در سایه عدم حمایت
کریمی تفرشی اشکالات سیستم حمل‌ونقل کشور و هزینه‌های سرباری که برای تولیدکننده به‌وجود می‌آورد را از دیگر مشکلات بخش تولید کشور دانست و گفت: نمی‌توان ادعای حمایت از تولید را داشت در حالی که شرایط برای قاچاق کالا همچنان در کشور مهیاست، قاچاق ضربه مهلک به تولید کشور است و قبل از هر چیز برخورد قاطع برای ریشه‌کنی این سم مهلک ضروری است.
رئیس کارگروه کسب‌وکارهای جاده ابریشم سازمان ملل (یونسکو) گفت: مسئولان امر لازم است در سالی که تمرکز بر تولید و اشتغال‌زایی محور اصلی شعار سال قرار گرفته بیش‌از هر زمان دیگری نگاهی موشکافانه به درد و مشکلات تولیدکنندگان بیندازند و برای رفع موانع چاره‌ا‌ندیشی کنند.
وی افزود: نکته بسیار مهم و کلیدی که مقام معظم رهبری امسال بر آن تأکید کرده‌اند و بسیار هم به‌جاست مسئله تمرکز بر تولید دانش‌بنیان است، عنصری کلیدی که سال‌هاست مورد غفلت و فراموشی قرار گرفته در حالی که ایران مهد پرورش نخبگان بزرگ و دانشمندان ارزشمند در جهان است.
عضو هیئت مدیره کنفدراسیون صنعت ایران گفت: عدم حمایت کافی و بی‌توجهی به مقوله دانش‌بنیان، منجر به این شده‌است که بسیاری از دانشمندان و نخبگان ما بار کوچ ببندند و از این دیار سفر کنند.
به حرکت درآوردن چرخ صنعت با تولید دانش‌بنیان
وی با بیان اینکه بسیاری از فارغ‌التحصیلان نخبه ما بیکار هستند، عنوان کرد: بسیاری از ایده‌ها و طرح‌های دانش‌بنیان بر زمین مانده و فرصت ظهور پیدا نکرده‌است و بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان با انواع طرح و ایده ناامید شده و در آستانه ورشکستگی قرار گرفته‌است.
رئیس هیئت مدیره تعاونی تولیدکنندگان محصولات غذایی کشور بیان کرد: در سال‌هایی که گذشت ما فقط با جشنواره‌ها و اهدای جوایز به‌طور نمایشی از دانش‌بنیان‌ها تقدیر کردیم و از شرکت‌های دانش‌بنیان فقط یک نام و عنوان در کشور باقی مانده است.
وی با بیان اینکه شرکت‌ها خود را به آب‌وآتش می‌زند تا این عنوان غرورآفرین را دریافت کند، بیان کرد: محصولات دانش‌بنیان در عمل چقدر به عرصه تولید و اشتغال‌زایی وارد شده‌است؟ چند درصد از تولیدات کشور به محصولات دانش‌بنیان اختصاص می‌یابد و چقدر توانسته اشتغال‌زایی ایجاد کند؟ چقدر شرکت‌های دانش‌بنیان توانسته‌است در عرصه تولید حرفی برای گفتن داشته باشد؟
کریمی تفرشی گفت: وقت آن رسیده‌است که امسال با اشاره و تأکید مهم مقام رهبری نگاهی کاملاً تازه و متفاوت به عرصه دانش‌بنیان در کشور بیندازیم و چرخ صنعت را این بار با تولید دانش‌بنیان به حرکت درآوریم.
تسهیل در شرایط دست‌وپاگیر صدور مجوزها
وی افزود: برپایی جشنواره و اهدای جوایز، تیتر و بیلبورد و عناوین دهان‌پرکن دیگر علاج مسئله نیست، باید آستین بالا زد و کمر همت برای ایجاد یک تحول تازه در عرصه تولید دانش‌بنیان بست.
رئیس کارگروه کسب‌وکارهای جاده ابریشم سازمان ملل (یونسکو) با تأکید بر اینکه باید تجربیات کشورهای پیشرفته جهان را در بهره‌گیری از شرکت‌های دانش‌بنیان و پرداختن به تولید محصولات دانش‌بنیان بررسی کنیم و بسیاری از این تجربیات موفق را به‌کار گیریم، تصریح کرد: تولیدکننده دانش‌بنیان، نخبه و دانشمند بدون تعارف حمایت و بلکه حمایت عملی و واقعی می‌خواهد.
وی با اشاره به اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان اگر نقدینگی می‌خواهد باید تزریق کنیم و اگر تسهیلات می‌خواهد باید بانک‌ها آستین بالا بزند، بیان کرد: باید شرایط دشوار مالیاتی را برای این شرکت‌ها تسهیل کنیم و قوانین دست‌وپاگیر و زمان‌بر صدور مجوزها را برای شرکت‌های دانش‌بنیان آسان کنیم.
عضو هیئت مدیره کنفدراسیون صنعت ایران گفت: شرایط را باید در تأمین مواد اولیه مورد نیاز برای شرکت‌های دانش‌بنیان فراهم کنیم که بتواند به‌راحتی مواد مورد نیاز را تأمین کند و در خرید ماشین‌آلات و دستگاه‌های موردنیاز و راه‌اندازی خطوط تولید برای این شرکت‌ها و کسانی که طرح‌ها و ایده‌های عملی با قابلیت اجرایی دارند تسهیلات ویژه فراهم کنیم.
فعالیت 67 شرکت دانش‌بنیان
کریمی تفرشی تصریح کرد: باید یک جنبش جدی در به‌کارگیری نخبگان و فارغ‌التحصیلان در حوزه‌های مختلف تولید و صنعت و بهره‌گیری از ایده‌ها و طرح‌های دانش‌بنیان در کشور شکل بگیرد.
وی افزود: اقتصاد کشور بیش‌از هر زمان دیگری به طرح‌ها و ایده‌های نو نیاز دارد و در این راستا تحول در عرصه آموزش و حرکت به‌سمت آموزش کاربردی که بتواند در عرصه صنعت و تولید ظهور عملی داشته باشد باید در دستور کار جدی قرار گیرد.
رئیس هیئت مدیره تعاونی تولیدکنندگان محصولات غذایی کشور با اشاره به اینکه تحول در عرصه تولید دانش‌بنیان زیرساخت می‌خواهد، عنوان کرد: باید مسیری را که سال‌ها فقط با دست‌انداز مواجه بوده است هموار کنیم و نگاهی تازه، کارشناسانه و عمل‌گرایانه به این عرصه بیندازیم، نگاهی کاملاً متفاوت و با رویکرد صددرصد حمایتی تا نهایتاً شاهد پوست‌اندازی اقتصاد سنتی ایران به‌سمت اقتصاد دانش‌بنیان باشیم.
اشتغال 146 نفر در شرکت‌های دانش‌بنیان
رئیس پارک علم و فناوری لرستان نیز با اشاره به عضویت بیش‌از 18 شرکت دانش‌بنیان در پارک علم و فناوری این استان، اظهار داشت: اغلب این شرکت‌ها در زمینه‌های برق و الکترونیک، تجهیزات و ملزومات پزشکی، فناوری‌های شیمیایی، دارو و فرآورده‌های پیشرفته حوزه درمان، امنیت فضای تبادل اطلاعات، کشاورزی، خدمات مدیریت فناوری و کسب‌وکار، ادوات کشاورزی و داروهای گیاهی فعالیت می‌کند.
محمودرضا شاکرمی با اشاره به اینکه شهرستان‌های خرم آباد، الیگودرز، دورود و بروجرد در حال حاضر در زمینه ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان فعال است، افزود: شرکت‌های دانش‌بنیان ایجادشده در لرستان توانسته‌است که برای 147 نفر اشتغال‌زایی ایجاد کند.
شاکرمی گفت: پارک‌های علم و فناوری نهادی مؤثر در توسعه فناوری، اقتصاد دانش‌بنیان و اشتغال‌زایی تخصصی و محیط‌هایی مناسب برای استقرار شرکت‌های فناور کوچک و متوسط، واحدهای تحقیق و توسعه صنایع و مؤسسات پژوهشی است که در تعامل سازنده با یکدیگر و دانشگاه‌ها به فعالیت‌های فناوری اشتغال دارد.
رئیس پارک علم و فناوری لرستان عنوان کرد: پارک‌های علم و فناوری که اکنون حدود دو دهه از تأسیس اولین آنها می‌گذرد در بازارسنجی، ایده‌پردازی، پژوهش علمی، طراحی مهندسی، نمونه‌سازی، طراحی صنعتی، استانداردسازی، تدوین دانش فنی، ثبت مالکیت فکری، تجاری‌سازی، فروش و پشتیبانی‌های بعدی برای تحقق محصولات فناوری در عرصه تولید صنعتی و عرضه سایر خدمات تخصصی نقش دارد.
وی تصریح کرد: توجه بیشتر مراکز علم و فناوری ضمن ایجاد فرصتی برای اشتغال‌زایی و خودکفایی اقتصاد کشور نیز به‌معنای تلاش برای تحقق شعار سال تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین است.
شاکرمی با اشاره به اقدامات پارک علم و فناوری برای تحقق شعار سال تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین، عنوان کرد: این نامگذاری برای ما فرصتی است تا از آن برای بسیج نیروها جهت توسعه فناوری استفاده کنیم.
افزایش تولید محصولات دانش‌بنیان و نقش آن در کاهش واردات
وی با تأکید بر اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک‌های علم و فناوری باید نیازمحور باشد و برای حل مشکلات محسوس کشور عمل کند، تصریح کرد: اگر شرکتی در جهت بازار و رفع نیاز بازار و جامعه حرکت نکند، خودبه‌خود شکست می‌خورد.
شاکرمی با بیان اینکه اصطلاح اقتصاد دانش‌بنیان گویای تأکید بر نقش دانش و فناوری در جریان توسعه اقتصادی است، گفت: کاربردی‌کردن دانش و استفاده مؤثرتر از آن در گسترش ظرفیت‌ها و ارتقای درجه بهره‌برداری از منابع است که تحقق یک اقتصاد دانش‌بنیان را ممکن می‌سازد که نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در این زمینه قابل تعریف است.
رئیس پارک علم و فناوری لرستان با تأکید بر لزوم اجرایی‌شدن محورهای دانش‌بنیان در بسیاری از حوزه‌های مورد نیاز، گفت: یکی از حوزه‌های دارای اولویت و اهمیت، حوزه کشاورزی است، در حوزه امنیت غذایی هم نیازهای جدی داریم و با توجه به محدودیت‌هایی که کشورمان در حوزه آب، خاک و محیط زیست دارد تنها راه عبور از این وابستگی استفاده از فناوری است.
وی افزود: حوزه کشاورزی یکی از ظرفیت‌های اشتغال‌آفرین و درآمدزاست که همواره تقاضای جدی در آن وجود دارد، بنابراین بستری مناسب و دارای ارزشی بسیار بالا برای سرمایه‌گذاری است.
توسعه اقتصاد در سایه دانش‌بنیان
رئیس پارک علم و فناوری لرستان عنوان کرد: انتخاب شعار سال از سوی مقام معظم رهبری و تأکیدات ایشان در سالهای اخیر مبنی بر دانش‌بنیان‌شدن اقتصاد کشور نشان‌دهنده اهمیت بالای این موضوع است.
وی بیان کرد: در کشور ما که از یک سو تحت تحریم است و از سویی می‌خواهیم تحریم را سکوی پیشرفت قرار دهیم، شرایط ایجاب می‌کند با رویکرد دانش‌بنیان به‌سوی توسعه اقتصاد برویم.
شاکرمی با بیان اینکه رقابتی جدی برای دانش‌بنیان‌شدن اقتصاد در سراسر جهان در جریان است، گفت: باید با توجه به نیازهای جدی ارزی کشور به‌سمتی برویم که با تولید محصولات دانش‌بنیان، نیاز به واردات را به حداقل ممکن برسانیم.
کشور اکنون نیازمند آن است که با تلاش تمام مسئولان و به‌کارگیری ظرفیت‌های مردمی به‌منظور تحقق تأکیدات مقام معظم رهبری و خروج از چالش‌های اقتصادی پیش رو در راستای رفع مشکلات تولید و افزایش کیفیت کالاهای داخلی گام بردارد و راه رسیدن به این مهم، دانش‌بنیان‌شدن اقتصاد و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان واقعی و کارآمد است.
